Van meerdere kanten bereikten mij vragen over een eventuele werkzaamheid van propolis tegen een infectie met het Corona virus (COVID-19). Die vragen zijn heel begrijpelijk. Want propolis is een bekend natuurmiddel tegen virusziekten, zoals verkoudheid, griep en een koortslip. Mijn eerste reactie was dat het in principe best mogelijk zou kunnen zijn dat propolis kan helpen bij mensen met COVID. Alleen waren daar begin 2020 nog geen resultaten van wetenschappelijk onderzoek over beschikbaar, omdat het virus toen nog maar net bekend was. Inmiddels wordt er door diverse wetenschappers onderzoek verricht en zijn er (22-10-2022) in PubMed (medische databank) 44 studies gepubliceerd.

Een virus is, in tegenstelling tot een bacterie, geen klein ééncellig micro-organisme, maar eigenlijk alleen maar een strengetje DNA. Dit parasiteert op menselijke cellen om zijn eigen DNA te vermenigvuldigen. Gelukkig herkent ons eigen afweersysteem een virus als indringer. Het stuurt er witte bloedcellen op af en gaat antistoffen (onder andere cytokinen) tegen het virus maken. Na binnendringen van het Corona virus in onze luchtwegen gebeurt dit ook, maar daarbij treedt iets merkwaardigs op. Het afweersysteem raakt dermate overactief dat er een soort van ‘cytokinenstorm’ optreedt, wat de luchtwegen aantast en een ernstige dubbelzijdige longontsteking veroorzaakt.

Tegen het Corona virus bestaat nog geen specifiek geneesmiddel. Vandaar dat momenteel gebruik wordt gemaakt van bestaande geneesmiddelen die ergens ingrijpen op de stofwisseling van het virus. Zo heeft het Corona virus een enzym nodig om zijn eigen DNA te vermenigvuldigen, namelijk het enzym (RNA-dependent RNA Polymerase, afgekort tot RdRP). De activiteit van dit enzym kan worden afgeremd door het dure geneesmiddel Remdesvir. Dit middel is ontwikkeld tegen het Ebola virus, maar kan ook tegen het Corona virus gebruikt worden, omdat het Corona virus veel gelijkenis vertoont met het Ebola virus. Helaas remt Remdesvir ook enkele andere belangrijke enzymen in ons lichaam, waardoor vervelende bijwerkingen kunnen optreden. Het moet door de arts speciaal worden aangevraagd en is ook moeilijk verkrijgbaar. Bovendien is er twijfel ontstaan over de effectiviteit bij COVID patiënten en is het in Nederland ook al weer van de voorkeurslijst afgehaald. Een selectiever werkende enzymremmer is een PAK1 remmer, zoals het tientallen jaren geleden ontwikkelde anti-malaria middel chloroquine. Over dit véél goedkopere middel bestaat ook twijfel over de effectiviteit en inj Nederland wordt dit middel ook weer afgeraden.

Propolis bevat ondermeer caffeic acid phenethyl ester (CAPE). Dit is een belangrijk bestanddeel van propolis. Daardoor bezit propolis een effectieve PAK1-blokker en kan het op twee manieren helpen, namelijk zowel bij preventie en behandeling. Bij iemand die ziek is geworden van een Corona virus besmetting kan het helpen de groei van het virus af te remmen, om te voorkomen dat de patiënt in een ‘cytokinenstorm’ geraakt. De gezinsleden van de COVID patiënt kunnen propolis gebruiken om de kans op een Corona infectie te verkleinen.

Propolis bevat meerdere flavonoïden. Dit zijn plantaardige anti-oxidanten. Ze werken ontstekingsremmend en bezitten anti-virale activiteit. Quercetine is een van de belangrijkste in propolis aanwezige flavonoïden. Quercetine is ook apart als voedingsmiddelensupplement te koop. Momenteel wordt er veel onderzoek gedaan met Quercetine tegen COVID. In PubMed (medische databank) zijn op dit moment (22-10-2022) 263 wetenschappelijke artikelen beschikbaar. Ook naar het effect van andere bestanddelen van propolis (zoals galangin, artepillin en kaempferide) tegen COVID wordt onderzocht.

Op basis van de resultaten van medisch onderzoek met propolis bij mensen met COVID kan voorzichtig geconcludeerd worden dat propolis effectief is bij de behandeling van COVID klachten: de duur van de klachten is korter en de kans op ziekenhuisopname is kleiner. Indien toch opname in een ziekenhuis nodig blijkt, is de opnameduur korter en de sterftekans kleiner. Bij laboratoriumonderzoek is het virus bij mensen die propolis gebruiken korter aantoonbaar.

Bronnen:

Dilokthornsakul W, Kosiyaporn R, Wuttipongwaragon R, Dilokthornsakul P. Potential effects of propolis and honey in COVID-19 prevention and treatment: A systematic review of in silico and clinical studies. J Integr Med. 2022 Mar;20(2):114-125.

Salatino A. Perspectives for Uses of Propolis in Therapy against Infectious Diseases. Molecules. 2022 Jul 19;27(14):4594.

Yusuf AP, Zhang JY, Li JQ, Muhammad A, Abubakar MB. Herbal medications and natural products for patients with covid-19 and diabetes mellitus: Potentials and challenges. Phytomed Plus. 2022 Aug;2(3):100280.

Ghosh S, Al-Sharify ZT, Maleka MF, Onyeaka H, Maleke M, Maolloum A, Godoy L, Meskini M, Rami MR, Ahmadi S, Al-Najjar SZ, Al-Sharify NT, Ahmed SM, Dehghani MH. Propolis efficacy on SARS-COV viruses: a review on antimicrobial activities and molecular simulations. Environ Sci Pollut Res Int. 2022 Aug;29(39):58628-58647.

Heb je een vraag of een opmerking?